Göz İçi Lensler

Katarakt ameliyatında ya da alt bölümde anlatıldığı gibi refraktif saydam lens cerrahisi denilen, gözlükten kurtulma ameliyatlarında çeşitli kalıcı göz içi lensleri kullanılmaktadır.

Katarakt nedeni ile ya da gözlükten kurtulma amacı ile hastanın göz merceği alındığında gözün odaklama gücünün %30 u kaybedilmiş olur.

Bu gücü tekrar sağlamak amacı ile göz içine kalıcı lens takılır. Bu lensleri optik özelliklerine, yapıldıkları materyallere ve şekillerine göre sınıflamak mümkündür. Ayrıca hangi ülkede üretildikleri, ABD ve Avrupa Birliği ülkelerinde kullanılmalarına ruhsat verilip verilmediği de önemli bir konudur.

Prof. Dr. Ahmet Akman Ankara da yaptığı katarakt ameliyatlarında, 20 yıldır ABD ve Almanya da üretilmiş olan, FDA onayı olan göz içi lensleri kullanmaktadır. Ülkemizde üretilen göz içi lensleri de yüksek kaliteye sahiptir. Ancak Uzakdoğu ve özellikle Hindistan üretilen, materyal kalitesi ve sterilizasyonu güvenilir olmayan, çok ucuz lenslerde bulunmaktadır. Bu tür lensler takıldıkları gözlerde erken dönem de sorunlar oluşturabildikleri gibi, birkaç yıl sonra bozularak görme kaybı yaşatabilmektedirler.

Göz İçi Lensler

Bu sebeple, tecrübeli bir cerrahın, kaliteli malzemelerle yapacağı bir ameliyat ve yerleştirilecek FDA onaylı bir lens, bir bireyin kendisine yapacağı en önemli yatırımlardan birisidir.

Unutmamalıdır ki, ilk başta biraz daha ucuz diye kalitesi belli olmayan bir lens takıldığında oluşabilecek problemlerin düzeltilmesi için harcanacak para, baştan iyi bir cerrahi için ödenecek miktarın kat kat üstündedir. Ayrıca, en iyi kalite, en pahalı katarakt ameliyatı lenslerinin fiyatları, çoğu zaman bir multifokal gözlük fiyatı kadar değildir.

Optik özelliklerine göre göz içi lensler

Temelde göz içi lensleri hastanın astigmat olup olamamasına göre standart ve astigmat düzeltici torik göz içi lensleri olarak ikiye ayrılabilirler.

Ayrıca göz içi lensleri tek odaklı ya da üç odaklı (trifokal) akıllı lensler olarak da sınıflanırlar.

Standart - tek odaklı lensler

Bu tür lensler, en uzun süredir ve en sık kullanılan lenslerdir. Tek odaklıdırlar ve astigmat düzeltici özellikleri bulunmaz. Uzak görme için ayarlandıklarında uzağı gözlüksüz ya da düşük numaralı bir gözlükle gösterirler. Ancak yakın odakları bulunmadığından hastalar yakın okuma için gözlük takmak zorundadırlar.

Tek Odaklı Lensle Gözlüksüz Görme

Bu tür lenslerin kaliteli olanlarında UV filtre, mavi ışık filtresi bulunur ve asferik yapıdadırlar. Avantajları, uzak görme kalitesinin çok yüksek olması ve gece ışık dağılması gibi sorunlara yol açmamalarıdır. Ayrıca maliyet olarak da en uygun olan lenslerdir.

Retina problemleri, sarı nokta hastalığı, ileri glokom hastalığı ve merceği tutan bağlarda problem olan hastalarda bu tür lenslerin kullanılması gereklidir.

Yakın gözlük ihtiyacını azaltmak için bu tür lens tercih edilen hastalarda, bir göz hafif miyop ayarlanabilir.

Monovizyon denilen bu yöntemle hastanın bir gözü uzak, bir gözü yakını gözlüksüz görür. Bu sayede hastalar gözlük takmak zorunda kalmazlar. Akıllı lens denilen trifokal lenslerin kullanıma girmesi ile bu yöntem büyük ölçüde bırakılmıştır.

Prof. Dr. Ahmet Akman bu tür lens kullanacağı katarakt ameliyatlarında Ankara da genellikle Alcon AcrySof IQ asferik ABD üretimi lensleri tercih etmektedir. AcrySof IQ asferik lens, dünya da 30 milyondan fazla göze yerleştirilmiş, güvenilir, yüksek performanslı bir lensdir.

Standart tek odaklı torik (astigmatlı) lensler

Astigmatlı Torik Göz İçi Lens

Yukarıda anlatılan özelliklere sahip tek odaklı lenslerdir. Ancak hastanın astigmatı varsa astigmatı da düzeltirler. Aslında katarakt ameliyatı olan hastlarının %30 unda astigmat vardır ve bu tür lenslere ihtiyaçları vardır.

Ancak ekstra ölçüm, hesaplama, uzmanlık gerektirdikleri ve maliyetlerinin de bir miktar daha fazla olması nedeni ile devlet hastaneleri dahil çoğu merkezde bu tür lensler kullanılmamaktadır. Bunun sonucunda astigmatı düzeltilmeyen katarakt hastası kalan ömrünü astigmatlı gözlüğe bağlı geçirmekte ve çoğu zaman gözlüğe harcadığı para lens maliyetinin kat kat üstünde olmaktadır.

Prof. Dr. Ahmet Akman ülkemizin torik astigmatlı lensler konusundaki en önde gelen uzmanlarındadır. Bu konuda çok sayıda bilimsel çalışması yanında torik lens uyguladığı 1000 üzerinde göz vardır. Genellikle Alcon AcrySof IQ Toric lensleri tercih etmektedir.

Bu lenslerin hesaplaması firmanın web sitesinde doktor tarafından yapılarak hastaya uygun kişisel lens bulunur. Ameliyatta da bu lens program tarafından hesaplanan açıya yerleştirilerek astigmat düzeltilmesi de yapılır.

Katarakt ameliyatın olacağınız merkeze astigmat miktarınızı ve torik lens uygulayıp uygulamadıklarını muhakkak sorunuz. Prof. Dr. Ahmet Akman’ın bu konudaki makalesi “Ucuz bazen pahalıdır” yakın zamanda yayınlanmıştır.

Akıllı trifokal lensler

Bu tür lensler iç içe geçmiş üç mercek gibi davranırlar. Birinci odakları uzağı gözlüksüz ya da çok az bir numara ile gösterirken, ikinci odakları bilgisayar mesafesi ve üçüncü odakları okuma mesafesi içindir.  Akıllı lens ismi aslında tıbbi bir isim değil de bir pazarlama tekniği olarak ortaya çıkmıştır. Bu tür lensler 20 yıldır mevcuttur ancak son 2-3 yılda üretilen modelleri ideale yaklaşmış popülariteleri artmıştır. Özellikle gündelik yaşamda, çalan telefonu okuyabilmek, markette ürünlerin etiketlerini görmek, kitabı gazeteyi gözlüksüz okuyabilmek büyük bir rahatlık getirmektedir. Gözü uygun olan hastalar için çok iyi bir seçenektir. Ancak yapıları nedeni ile gece karanlıktaki noktasal ışıklar (sokak lambası, uzun yolda araba farı) etrafında bir iki ışık halesi görülmesine yol açabilirler. Gündüz yakını gözlüksüz görmenin önemini bilen bireyler çoğu zaman bu problemi dert etmezler, ancak gene de bu bilgi hastalara baştan verilmektedir.

Bu tür lensler, aynı multifokal gözlükler gibi, normal lenslere göre daha pahalıdır. İyi sonuç alınması, ameliyat öncesi uygun göz seçimi, hastanın beklentilerini anlama, çok hassas lens ölçüm yapabilen optik biyometri cihazları gibi faktörlere dayanmakta ve mükemmel bir cerrahi ile yerleştirilmeleri gerekmektedir.

Prof. Dr. Ahmet Akman trifokal lensler konusunda uzun yıllardır tecrübelidir. Bu konuda uluslararası dergiler yayınlanmış araştırma makaleleri, ABD ve Avrupa da yaptığı kongre tebliğleri yanında düzenli olarak eğitim programlarında görev alarak, Türk ve yabancı göz doktorlarını eğitmektedir. Prof. Dr. Ahmet Akman, akıllı trifokal lens uygulayacağı katarakt hastalarında genellikle Alcon AcrsySof Panoptix trifokal lensleri ve Zeiss trifokal lensleri tercih etmektedir.

Akıllı trifokal torik (astigmatlı) lensler

Üretimde olan en gelişmiş lenslerdir. Hem yakın, orta ve uzak odakları sayesinde yakın ve orta mesafeyi gözlüksüz gösterirler, hem de uzaktaki astigmatı düzelterek, uzakta gözlük ihtiyacını ortadan kaldırırlar.

Akıllı trifokal lens uygulamasına karar verilen hastaların eğer astigmatları da varsa iyi bir sonuç anacak bu lensler ile alınabilir. Hesaplamaları oldukça karmaşıktır. Prof. Dr. Ahmet Akman astigmatlı torik akıllı lensler konusunda da ülkemizin en tecrübeli göz cerrahlarından birisidir. Prof. Dr. Ahmet Akman, astigmatı olup akıllı lens uygulaması isteyen hastalarında genellikle Alcon AcrsySof Panoptix trifokal torik lensleri tercih etmektedir.

Materyaline göre göz içi lensleri - Hangi göz içi merceği kalitelidir?

Günümüzde kullanılan lensler akrilik yani bir tür plastiktir. Bu materyal kaliteli üretildiğinde onlarca yıl bozulmadan iyi görme sağlar. Kalitesi yüksek olan materyal, genellikle iyi markaların tercih ettiği hidrofobik akriliktir. Buna karşın daha kolay üretilen ve maliyeti daha düşük olan hidrofilik akrilik lensler de özellikle Hindistan da üretilerek ülkemizde yaygın olarak kullanılmaktadır. Zaman içinde değişime uğrama ve bazen de bozulma riski taşıyan ucuz hidrofilik materyal ile üretilmiş lenslerden kaçınmak gerekir.

Katarakt ameliyatınıza karar verildiğinde doktorunuza sormanız gereken soruların başında, lensin menşei, materyalinin hidrofobik olup olmadığı, üretildiği ve kullanım izni olan ülkeler gelmelidir. Bazı lensler ABD de üretilmesine rağmen ABD kullanımları yasaktır. Bu nedenle FDA onayı olup olmadığı araştırılmalı, birkaç yüz lira düşük maliyet için hayat boyu gözde kalacak bir lenste tasarruf yapılmaya çalışılmalıdır. Ameliyatlarımızda hep ABD üretimi, FDA onaylı yani ABD de kullanım izni olan hidrofobik, ultraviole korumalı lensleri tercih ediyoruz.

Katarakt ameliyatında ne tür lens tercih edilmelidir?

Tüm bu anlatılar ışığında, doğru lens tercihi göz doktorunuzla yapacağınız görüşmede ve göz muayenenizde belirlenir. Doktorunuz eğer yeterince tecrübeli ise yukarıda anlatılan tüm lens çeşitlerine kullanmaya alışıktır. Size hangi lensin uygun olduğunu anlatacak, kararı beraber vermenizi isteyecektir, her lensin artıları ve eksileri vardır, doğru seçim yapmak için hastanın da karar verme mekanizmasına katılması en doğru yaklaşımdır.

Prof. Dr. Ahmet Akman yukarıda anlatılan tüm lensleri aktif olarak kullanmakta, femto lazer destekli bıçaksız katarakt cerrahisi, dikişsiz fakoemülsifikasyon cerrahisi, saydam lens cerrahisi gibi günümüz teknolojisinin sunduğu en son imkanlarla, katarakt hastalarının görme problemlerine çözüm sunmaktadır.